کد مطلب:52530 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:258
ما در این بحث عناوین مختلف و فصول گوناگونی از بحث نبوت را مطرح كرده و در ذیل این عناوین سخن علی بن ابیطالب (ع) در نهج البلاغه را پیش كشیده و آن را شرح می كنیم، تا در ضمن بحث از مسائل اسلامی بخشهای مهمی از نهج البلاغه شریف ترجمه و تفسیر گردد. برای شروع مباحث نبوت در نهج البلاغه مقدمه ای را عنوان می كنیم: ما در این بحث به مسئله وحی نمی پردازیم بلكه به نبوت به چشم یك واقعیت تاریخی و یك حادثه تردید ناپذیرد نگاه می كنیم. بی گمان در تاریهخ بشریت حادثه ای كه ما نام آن را نبوت می گذاریم اتفاق افتاده است و در وجود این حادثه میان ما و میان بی اعتقادان به نبوت اختلافی نیست، اختلاف در تفسیر این حادثه است، اختلاف در مضمون پیامی است كه در این حادثه وجود دارد، اما در اصل حادثه در این واقعیت تاریخی میان ما و هیچیك از انسانهائی كه با تاریخ سر و كار دارند اختلافی وجود [صفحه 2] ندارد، موسی یك پدیده ایست كه در تاریخ ثبت شده، عیسی و دیگر پیامبران با تاریخچه های كم و بیش روشن یا مبهم همینطور. ما در این بحث نبوت را با این دید می نگریم یعنی این حادثه تاریخی را در نظر می گیریم بعد در اطراف آن بحث می كنیم. اولا بحث می كنیم كه در هنگام وقوع این حادثه تاریخی زمینه اجتماعی چگونه بوده است؟ یعنی این حادثه در چه موقعیت زمانی و تاریخی و در چه وضعیت اجتماعی واقع شده است؟ بعد بررسی می كیم كه این حادثه از كجای جامعه سر برآورده؟ از كدام طبقه، از كدام قشر؟ از چه تیپ انسانی، از پادشاهان، از مستضعفان، از عالمان و متفكران و اندیشمندان؟ بعد بحث و مطالعه می كنیم كه این حادثه دارای چه جهت گیری بود، آیا به سود طبقه خاصی می اندیشید آیا به سود مادیون می اندیشید؟ آیا به جنبه های عرفانی و معنوی می اندیشید؟ چه هدفی در كار بود؟ دارای چه جهت گیری اجتماعی و فكری بود؟ همچنین بحث می كنیم كه وقتی این حادثه واقع شد نخستین شعرای كه این پیام آور آورد چه بود؟ نمی گوییم پیام آور از غیب، تا كسانی بگویند ما به غیب اعتقاد نداریم، این اختلاف را می گذاریم برای بعد بهر حال حادثه ای بود كه پیام آوری در آن پیامی ارائه می كرد، آیا این پیام، مخالفانی یا موافقانی در جامعه داشت یا نه؟ اگر داشت چه كسانی بودند، از چه قشرهائی و با چه انگیزه هائی در مخالفان، و نیز از چه قشرهائی و با چه انگیزه هائی در موافقان، و با كدام ابزار از ابزارهای كمك و معاونت. همچنین در هدف این پیام بحث می كنیم، آیا هدف در این حادثه چه بود: رفاه زندگی مادی، برداشتن فاصله طبقاتی، بالا بردن سطح اندیشمندی و هوشمندی، مخالفت با قدرتها، یا توجه به قدرتها؟، اینها سوالهائیست كه برای شناختن آن حادثه، حادثه ای كه بیگمان یك واقعیت اجتماعی به حساب می آید، لازم است و پاسخ به این سوالها روشنگر آن حادثه خواهد بود. این قبیل بحثها كه شامل حدود پانزده سئوال پیرامون مسئله نبوت را برای ما مطرح می كند جوابهایی را بدنبال می آورد كه وقتی آنها را از متون اسلامی گرفتیم یك منطقه عظیمی از اندیشه اسلامی برای ما روشن می شود. از جمله این سوالها یكی همین است كه این پیام آور به چه چیز یا به چه كس دعوت می كرد، مسئله توحید مطرح می شود و اینجاست كه توحید بعد اجتماعی، بعد انقلابی، سیاسی، اقتصادی پیدا می كند و از این قبیل، ما همین رشته بحث را در نهج البلاغه دنبال می كنیم كه در هر یك از این بحثها به ترجمه [صفحه 3] بسنده نكنیم بلكه در اطراف آن مسئله بحث مشروح تری داشته باشیم و با اینكه محور بحث نهج البلاغه است از آیات قرآن و مباحث عقلی نیز به تناسب بهره خواهیم گرفت.
از جمله موضوعاتی كه در نهج البلاغه در چند جا تكرار شده مسئله نبوت است و رسیدگی به آن علاوه بر اینكه موضوعی از نهج البلاغه را برای ما روشن می كند، یك مسئله اساسی از مسایل اسلامی را نیز تبیین می كند. مسئله نبوت را نه تنها بعنوان یك مسئله قابل تعقیب در نهج البلاغه می توان بررسی كرد بلكه آن را می توان بعنوان یكی از مسائل بسیار اصولی و مهم ایدئولوژی اسلامی و محور سایر مسائل، مورد پی گیری و فهمیدن قرار داد و در طیف وسیعی از مطالب و مباحثی كه بر گرد این محور قرار می گیرد، مسائل بسیاری از اسلام را جا داد، از جمله مسئله توحید، و معتقدیم اگر بخواهیم به مسئله توحید از ابعاد اجتماعی و كلا انقلابی آن نگاه كنیم باید آن را بعنوان مسئله یی از مسائل نبوت تحت بررسی و پی گیری قرار دهیم.
صفحه 2، 3.